Bóng đá Việt Nam từ lâu đã phải đối mặt với một nghịch lý: dù luôn đặt ra những mục tiêu dài hạn về phát triển bền vững, trọng tâm là đào tạo trẻ, nhưng lại thường xuyên chịu áp lực khổng lồ từ các thành tích ngắn hạn, đặc biệt là tại đấu trường khu vực như SEA Games.
Áp lực này, vốn chủ yếu dồn vào đội tuyển bóng đá nam, không ít lần đã dẫn đến những hệ lụy tiêu cực, thậm chí khiến vị trí huấn luyện viên trưởng đội tuyển quốc gia bị lung lay sau những thất bại tại đại hội thể thao khu vực.
Chính sức ép thành tích quá lớn này đã trở thành một rào cản vô hình, khiến VFF đôi khi không dám mạnh dạn trao cơ hội cọ xát một cách toàn diện cho lứa cầu thủ trẻ tại SEA Games.
Việc quá tập trung vào thành tích ngắn hạn bằng mọi giá, kể cả việc sử dụng cầu thủ quá tuổi, đã hạn chế cơ hội để bóng đá trẻ Việt Nam thực sự được rèn quân, tích lũy kinh nghiệm quý báu cho những mục tiêu xa hơn, đẳng cấp hơn như Asiad hay Olympic.
Đây cũng là lý do thời gian gần đây, ngày càng nhiều ý kiến trong giới thể thao và người hâm mộ kêu gọi cởi trói chỉ tiêu thành tích tại SEA Games, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho công tác chuẩn bị cho những đấu trường lớn hơn.
Nếu tiếp tục bị trói buộc bởi những mục tiêu chỉ mang tính khu vực, bóng đá Việt Nam sẽ khó có thể tạo được bước đột phá mang tính căn bản.
Trong bối cảnh đó, kế hoạch thay đổi thể thức thi đấu môn bóng đá nam tại SEA Games 33 của chủ nhà Thái Lan, với việc chỉ sử dụng cầu thủ độ tuổi U22, không áp dụng cơ chế cộng thêm cầu thủ quá tuổi, được đánh giá là một bước đi tích cực và cần được ủng hộ.
Việc này buộc các quốc gia trong khu vực, bao gồm Việt Nam, phải tập trung hơn vào việc đào tạo và phát triển lứa cầu thủ trẻ một cách thuần túy, đúng lứa tuổi. Nó thay thế cho cách làm đốt cháy giai đoạn hoặc dựa dẫm vào cầu thủ quá tuổi hay thậm chí cầu thủ nhập tịch để đạt thành tích tức thời.
Trên thực tế, SEA Games 32 tại Campuchia trước đó cũng đã không sử dụng cầu thủ quá tuổi theo công thức U22+3. Đội tuyển U22 Việt Nam khi đó, dưới sự dẫn dắt của HLV Philippe Troussier, chỉ giành được Huy chương Đồng sau hai kỳ liên tiếp lên đỉnh vinh quang.
Điều này cho thấy việc thi đấu chỉ với lứa U22 thực chất là một thách thức thực sự đối với bóng đá Việt Nam, khi không còn lợi thế từ các cầu thủ dày dạn kinh nghiệm.
Quy định của Thái Lan tại SEA Games 33 sẽ buộc VFF và ban huấn luyện, dưới sự chỉ đạo của HLV Kim Sang-sik, phải lên kế hoạch chuẩn bị chu đáo và tập trung hơn rất nhiều cho đội tuyển U22. Đây là dịp để đo lường khả năng thích ứng của VFF với tình hình mới, cũng như tài năng cầm quân của HLV người Hàn Quốc trong việc xây dựng một tập thể trẻ dựa trên nền tảng nội lực.
SEA Games 33 với thể thức U22 thuần túy mang đến cả cơ hội lẫn thách thức lớn cho bóng đá trẻ Việt Nam. Thách thức là rõ ràng: áp lực thành tích vẫn còn đó, buộc chúng ta phải cạnh tranh sòng phẳng bằng chính lứa cầu thủ trẻ của mình.
Tuy nhiên, cơ hội mà SEA Games 33 mang lại còn lớn hơn. Đây là một sân chơi lý tưởng để lứa cầu thủ U22 Việt Nam được cọ xát, tích lũy kinh nghiệm thi đấu quốc tế ở đúng lứa tuổi của họ.
Việc cạnh tranh với các đối thủ cùng trang lứa sẽ giúp các em phát triển kỹ năng, bản lĩnh và sự tự tin cần thiết. Quan trọng hơn, nó buộc cả hệ thống bóng đá Việt Nam phải nhìn nhận lại và đầu tư nghiêm túc, bài bản hơn vào công tác đào tạo trẻ từ gốc rễ, xây dựng một chân đế vững chắc để hướng tới những mục tiêu cao hơn trong tương lai. Theo lịch thi đấu, U22 Việt Nam sẽ tham dự SEA Games 33 vào tháng 12 năm 2025.
