Dù áp dụng chính sách tuyển chọn cầu thủ độc nhất vô nhị khi chỉ tin dùng những con người trưởng thành từ xứ Basque, Athletic Bilbao vẫn là đội bóng thành công thứ ba trong lịch sử bóng đá Tây Ban Nha, chỉ xếp sau Real Madrid và Barcelona về số danh hiệu.
CLB xứ Basque sở hữu 24 chiếc Cúp Nhà Vua (chỉ kém Barca) và 8 danh hiệu La Liga. Họ từng là đội bóng mạnh nhất Tây Ban Nha trong giai đoạn đầu thập niên 1930, với 4 chức vô địch trong vòng 7 năm trước khi nội chiến Tây Ban Nha bùng nổ.
Athletic sau đó hồi sinh mạnh mẽ vào những năm 1950, giành cú đúp danh hiệu quốc nội vào năm 1956 và lần đầu tiên tham dự Cúp C1 châu Âu mùa sau đó. Tại giải đấu này, họ đối đầu với Manchester United của Sir Matt Busby ở tứ kết. Dù thắng 5-3 trên sân nhà, họ vẫn bị loại với tổng tỷ số 5-6 sau hai lượt trận.
Thời kỳ hoàng kim khác đến vào những năm 1980, khi Athletic vô địch La Liga hai mùa liên tiếp, trong đó có cú đúp danh hiệu vào năm 1984 sau chiến thắng gây tranh cãi trước Barcelona của Diego Maradona trong trận chung kết Cúp Nhà Vua – một trận đấu bạo lực nổi tiếng mang đậm chất Tây Ban Nha.
Sự thương mại hóa bóng đá trong thập niên 1990 đã giáng một đòn mạnh vào nền tảng sức mạnh của Athletic, nhất là khi họ vẫn kiên trì với chính sách chỉ sử dụng cầu thủ xứ Basque. Tuy vậy, dưới thời HLV Ernesto Valverde, CLB đã trải qua hai giai đoạn thăng hoa.
Giai đoạn đầu là trong nhiệm kỳ thứ hai của Valverde, khi ông đưa đội trở lại Champions League sau 18 năm, lọt vào chung kết Cúp Nhà Vua và vô địch Siêu cúp Tây Ban Nha với chiến thắng vang dội 5-1 trước Barcelona sau hai lượt trận.
Athletic đều giành quyền dự cúp châu Âu trong cả bốn mùa giải Valverde cầm quân. Nhưng sau khi chiến lược gia 61 tuổi chuyển sang dẫn dắt chính Barcelona, Athletic rơi vào giai đoạn sa sút và mất hút khỏi đấu trường châu lục.
Mọi chuyện chỉ thay đổi khi ông trở lại Bilbao vào năm 2022, sau 2 năm rưỡi nghỉ ngơi kể từ quãng thời gian sóng gió tại Barcelona – nơi dù Valverde giành hai chức vô địch La Liga liên tiếp, ông vẫn bị đánh giá là thất bại vì những cú sẩy chân nghiêm trọng ở Champions League, khi Barca bị loại tức tưởi bởi AS Roma và Liverpool.
Tuy nhiên, kể từ lúc quay lại San Mames, Valverde đã nhắc cho cả thế giới nhớ ông là một HLV tài ba ra sao.
Dưới sự dẫn dắt của nhà cầm quân sinh năm 1964, Bilbao đã phát triển "thế hệ vàng" với những ngôi sao xuất chúng như thủ thành Unai Simon, chân chạy cánh Alex Berenguer, chân sút Gorka Guruzeta hay anh em nhà Williams, Nico và Inaki, chưa kể đến mũi nhọn Oihan Sancet, người đã ghi 17 bàn mùa này cho đại diện xứ Basque dù rằng anh sẽ vắng mặt ở trận lượt đi gặp MU.
Với lực lượng hùng hậu cùng tài cầm quân lão luyện đến từ Valverde, Athletic Bilbao hứa hẹn sẽ là địch thủ khiến Manchester United phải chiến đấu vất vả nếu muốn giành quyền đến chung kết Europa League năm nay.
